زمانیکه یک طفل به یک تصویر نگاه میکند ، اگر یک چشم طفل ضعیف باشد مغز به صورت خودکار از چشم سالم برای دیدن استفاده میکند. با گذر زمان مغز طفل مسیر ارسال تصویر از چشم ضعیف را کمتر و توقف میدهد. به این ترتیب دید چشم ناسالم به شکل غیرقابل برگشت ضعیف میشود که بنام تنبلی چشم (Lazy Eye/Amblyopia) در کودکان یاد میگردد.  تنبلی چشم معمولا در یک چشم میباشد ولی میتواند دو طرفه نیز باشد.

اسباب: رشد و تکمیل مرکز بینایی در مغز از دوران جنینی تا حدود ۱۰ سالگی ادامه داشته، اما حد اکثر سرعت رشد آن تا ۳ سالگی است. هنگامی که مشکلات دید کودک، قبل از ۵ سالگی درمان شود، حتی اگر چشم در این مدت تنبل شده باشد، بینایی کامل کودک قابل بازگشت است. پس از پنج سالگی، هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به تعویق بیفتد، احتمال به دست آوردن بینایی کامل کمتر می شود. طوری که پس از هفت تا ده سالگی کودک، تاثیرات تداوی کمتر و کمتر خواهد شد.

تنبلی چشم با ضعیفی چشم متفاوت است. تنبلی چشم در نتیجه ضعف بینایی که بدون تداوی باقی بماند بوجود می آید. تنبلی چشم نوعی اختلال مرکز بینایی در مغز است که اگر به موقع تشخیص داده شود، به طور کامل قابل درمان است و در غیر آن میتواند منجر به ضعیفی دایمی دید بشکل غیر قابل اصلاح و یا نابینایی در کودک شود. بعضی از امراض دیگر که سبب خرابی دید میشود (مانند انحراف چشم ، پرده چشم و غیره) نیز سبب تنبلی چشم شده میتواند.

اعراض و علایم: تنبلی چشم معمولاً در سنین زیر ۶ سال ایجاد شده و اغلب توسط والدین کشف میشود. در سنینی که طفل قادر به بیان مشکلات بینایی خود نمیباشد ممکن است از خستگی چشم و یا سردرد شکایت داشته باشد. اما در اغلب موارد طفل شکایتی ندارد. ممکن است علایم امراض مسبب تنبلی چشم مانند انحراف چشم و آب مروارید منجر به تشخیص تنبلی چشم شوند. زمانیکه تنبلی چشم یک طرفه یا در یک چشم باشد تشخیص آن مشکل است زیرا اطفال به راحتی توسط چشم دیگر می‌ بینند و کمبود دید در چشم مریض را جبران مینمایند. اگر تنبلی چشم دو طرفه باشد طفل ممکن کوشش نماید تا اجسام مانند کتاب ، تخته ، تلویزیو و غیره را از نزدیک ببیند و یا در گشت و گذار بیشتر بیافتد که دلالت به ضعیفی چشم مینماید و والدین باید متوجه آن باشند.

تداوی: خوشبختانه تنبلی چشم در صورتیکه در زمان مناسب تشخیص داده شود براحتی قابل تداوی است. تجویز عینک درست ، تداوی سببی و پوشانیدن چشم سالم (Patching)‌ از اقدامات مهم تداوی بشمار میرود.

جلوگیری: برای جلوگیری از تنبلی چشم، طفل باید در سنین ۳ تا ۴ ماهگی و ۲ تا ۳ سالگی توسط متخصص چشم معاینه شود.